Pszczele legendy i przesądy

Tradycja pszczelarska sięga setek lat wstecz. Polska kultura nasycona jest wierzeniami dotyczącymi pszczół i pszczelarzy. Pierwsze pszczele legendy pochodzą z czasów pogańskich, a niektóre z nich obowiązują po dziś dzień.

Pszczoły w tradycji religijnej

Na przestrzeni lat pszczelarstwo przechodziło przeobrażenia, lecz rola pszczoły nigdy nie straciła na znaczeniu. Polscy chłopi wierzyli, że pszczoła to stworzenie boskie i czyste. Według wierzeń pszczoła miała się rodzić z pyłku kwiatowego lub wychodzić z wody. W związku z tym traktowano je jako stworzenie dziewicze, pozbawione seksualności i wolne od grzechu.

Z tego samego względu wierzono, że pszczoły nie żądlą dziewic. Natomiast z daleka potrafią wyczuć złodzieja lub rozpustnika. Oprócz tego pszczoła nigdy nie śpi, dlatego szybko stała się symbolem czujności i nieśmiertelności. Atrybut nieśmiertelności wywodzi się jeszcze z czasów antycznych kiedy to ciała zmarłych smarowano miodem, by chronić je przed rozkładem.

Ponadto w obecności pszczół nie wolno było przeklinać, ani mówić podniesionym głosem. Pszczół nie wolno również krzywdzić. Do dzisiaj istnieje powszechne przekonanie, że pszczoła nie zdycha, lecz umiera jak człowiek. Ciekawostką jest fakt, że zasuszone ciało martwej pszczoły traktowano niegdyś jak talizman, który trzymany blisko ciała chronił przed bólem zębów, a ukryty w domu strzegł przed pożarem.

Tajemniczy pomocnik pszczelarza

Posiadanie pasieki traktowano niegdyś jako najwyższy przywilej. W związku z tym pszczelarze byli ludźmi powszechnie szanowanymi. Wierzono, że wysoką pozycję zapewniał im sam diabeł, zwany pasiecznikiem. Z jego pomocy korzystały ponoć także osoby duchowne. Pszczoła to przecież owad nad którym zwykły śmiertelnik nie jest w stanie zapanować ; )

Pszczelarze doczekali się też swoich patronów. Najpopularniejszym jest św. Ambroży. Legenda głosi, iż nad nowo narodzonym dzieckiem pojawił się rój pszczół, który złożył miód na jego ustach. W ten sposób św. Ambroży stał się znakomitym mówcą, a słuchający go ludzie opowiadali, że ,,słowo Boże w jego ustach było niczym miód”.

Cud miód

Miód jest wysoko ceniony ze względu na swoje wyjątkowe właściwości lecznicze. Kluczową rolę odgrywa inhibina, która działa bakteriobójczo. Jest to enzym dodawany przez pszczoły w procesie jego produkcji. Ten kto go ukradł lub zniszczył ul, tego czekała kara chłosty, a niekiedy nawet śmierć przez powieszenie. Niestety nie ze wszystkich gatunków roślin pszczoły mogą czerpać nektar. W ten sposób Bóg ukarał pszczoły za ich prace w niedziele i święta.

Niektórzy składali przysięgi „na pszczoły”. Te ponoć rozumiały ich wartość i w przypadku jej niedotrzymania, w pasiece przestawało się wieść. Jednym ze sposobów zabezpieczenia pasieki przed niepowodzeniem było święcenie miodu, które wciąż praktykuje się w niektórych parafiach, w dzień św. Wawrzyńca. Z kolei zakopane w okolicy złoto miało być gwarantem pomyślnych zbiorów.