Rodzina pszczela: Królowa, robotnice oraz trutnie

Rodzina pszczela to organizm składający się z dziesiątek tysięcy robotnic, tysięcy trutni i jednej matki. Głową rodziny jest królowa, która wydaje na świat potomstwo. Jednak nie byłoby to możliwe gdyby nie obecność trutni i ciężka praca pszczół robotnic.

Co było pierwsze: jajko czy pszczoła?

Życie każdej pszczoły rozpoczyna się w komórce pszczelej, czyli w chwili złożenia jajka przez królową matkę. Ta może złożyć dwa rodzaje jajek: zapłodnione i niezapłodnione. Z tych pierwszych powstają robotnice lub przyszłe królowe. Natomiast z drugich wygryzają się wyłącznie samce, czyli trutnie.

Po upływie 3 dni jajeczka przeobrażają się w larwy, które przez 3 kolejne dni karmione są przez starsze siostry wytwarzanym przez nie mleczkiem pszczelim. Od 4 dnia życia podawane jest ono wyłącznie przyszłym matkom. Natomiast pokarm larw robotnic i trutni zastąpiony zostaje mieszanką miodu i mleczka.

Robotnice – pracoholiczki

Jeśli zadam pytanie: ,,Czym zajmuje się pszczoła?”, zapewne większość z Was odpowie – ,,produkuje miód!”. Oczywiście trudno się z tym nie zgodzić, lecz priorytetem dla każdej robotnicy jest praca dla dobra ogółu. Karol Marks byłby dumny 😉

Rola pszczoły zmienia się wraz z wiekiem, ponieważ zmienia się jej organizm i predyspozycje. Jednakże robotnice wykonują tylko takie prace jakie są w danym momencie najbardziej potrzebne. Starsze robotnice mogą zatem wrócić do prac „przypisanych” młodszym, a młodsze mogą zajmować się wymagającymi zadaniami, wcześniej niż zazwyczaj.

Ścieżka zawodowa pszczół robotnic

• Tuż po narodzeniu pszczoła zajmuje się czyszczeniem komórek, a po około 4 dniach zaczyna wytwarzać mleczko pszczele. W ten sposób staje się pełnoetatową karmicielką larw i królowej matki.
• Jej rola zmienia się około 8-10 dnia życia, ponieważ produkcja cennego mleczka jest zahamowana, a robotnica staje się pszczołą magazynierką, która odbiera od pszczół zbieraczek spadź, nektar, wodę oraz pyłek. Przerabia je następnie na miód lub pierzgę i roznosi po ramkach. Dokładny proces jak powstaje miód opisałam tutaj.
• Około 12 dnia życia u pszczoły aktywują się tzw. gruczoły woskowe przez które wypływa biała substancja, używana do budowy plastrów, ale nie tylko o czym opowiadam tutaj. Pszczoła, która podejmuje się tego zadania nazywana jest woszczarką.
• Przy wejściu do ula spotkamy najstarsze pszczoły, które chronią go przed niechcianymi intruzami. Strażniczki dokładnie sprawdzają każdą pszczołę stającą u bram królestwa. Pszczoła, która nie przejdzie kontroli będzie musiała walczyć o dostęp do wnętrza. Oczywiście pszczoła z bagażem w postaci nektaru i pyłku będzie traktowana łagodniej niż pszczoła, która przychodzi w odwiedziny z pustymi rękami ; )
• Około 21 dnia pszczoła może zacząć opuszczać ul w poszukiwaniu pożywienia. Bowiem dużo lepiej jest stracić robotnicę, która wkrótce umrze ze starości niż robotnicę, która ma przed sobą tygodnie cennego życia. O takiej pszczole mówimy – pszczoła lotna lub po prostu: zbieraczka.

Robotnice stanowią najliczniejszą część rodziny. Pszczoły urodzone w sezonie letnim żyją krótko – między 5, a 6 tygodni. Ich siostry, które przychodzą na świat późnym latem i jesienią są mniej obciążone pracą, dlatego potrafią przetrwać zimę i żyć nawet 6 do 8 miesięcy.

Pszczeli matriarchat

Na tronie pszczelego królestwa zasiada królowa, której rządy mogą trwać nawet 5 lat. Cechuje ją długi, spiczasty odwłok, owalna głowa oraz żądło, którego używa wyłącznie podczas walki z innymi matkami. Jest to konieczne jeśli chce zdobyć władzę w rodzinie ; )

Pszczelej matce przez całe życie towarzyszy prywatna świta składająca się z kilkunastu robotnic. Ich pierwszym obowiązkiem jest przygotowanie królowej do lotu godowego – zwanego „weselnym”. W tym czasie matka jest starannie masowana i karmiona kolejnymi porcjami mleczka.

Do zapłodnienia dochodzi w locie na tzw. trutowisku. Dokonuje tego od kilku do kilkunastu najszybszych i najsilniejszych trutni. W tym czasie królowa matka jest w stanie zgromadzić od 6 do 8 milionów plemników, które wykorzystuje do zapładniania jaj przez resztę swojego życia.

Zdrowe matki potrafią składać od 2,5 do 3 tys. jajeczek dziennie, lecz z wiekiem ich płodność słabnie. Najczęściej dzieje tak między 2, a 3 rokiem życia. Taka matka wymieniana jest na nową. Robią to pszczelarze lub same pszczoły, a cały cykl zaczyna się na nowo.

Truteń – szara eminencja

Trutnia rozpoznasz po tępo zakończonym odwłoku i bardzo dużych oczach. Jest cięższy i szerszy od pszczół robotnic. Ponadto nie ma żądła, dlatego nie potrafi żądlić. Nie zbiera też pyłku ani nektaru, a w ulu pojawia się tylko wtedy gdy jest potrzebny, czyli na wiosnę.

Trutnie mają tylko jedno zadanie – zapłodnić królową. Latają więc szukając jej w powietrzu, a gdy uda im się jakąś zapłodnić – giną. Za to pozostałe bezczynnie wegetują w gnieździe do wczesnej jesieni. Wówczas stają się zbędnym bagażem do wykarmienia. Dlatego, robotnice wypędzają ich z ula, skazując tym samym na pewną śmierć z głodu i zimna.

Wiem. To brutalne, ale co zrobić? Taka jest ich natura 😉